Ciąża pozamaciczna, zwana również ektopową, to ciąża, podczas której dochodzi do implantacji zapłodnionego jaja płodowego poza błoną śluzową macicy. Miano to nosi każda ciąża rozwijająca się poza macicą. W 97% przypadków zlokalizowana jest w obrębie jajowodu, rzadziej pojawia się w obrębie jajnika, otrzewnej lub szyjki macicy. Wyróżnia się kilka rodzajów ciąży pozamacicznej, ze względu na jej lokalizację. Są to m.in. ciąża jajowodowa, jajnikowa, brzuszna i inne.
Jedynie macica ma odpowiednią przestrzeń i odżywczą tkankę, dzięki którym ciąża może normalnie przebiegać. W przypadku wzrostu płodu w innym miejscu, mogłoby nastąpić rozerwanie organu. W rezultacie mogłoby pojawić się krwawienie zagrażające życiu matki. Ciąża pozamaciczna kończy się najczęściej poronieniem, jednak zdarza się też, że jest przyczyną pęknięcia jajowodu, którego skutkiem może być śmiertelny krwotok do jamy otrzewnej. Nie ma wtedy żadnej nadziei na urodzenie zdrowego dziecka. Ciąża ektopowa występuje wtedy, gdy nie dochodzi do zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja w macicy, lecz w innym miejscu, najczęściej w jajowodzie – jest to niewielki przewód, przez który jajeczko przemieszcza się z jajnika do macicy.
OBJAWY I NIEBEZPIECZEŃSTWA ZWIĄZANE Z CIĄŻĄ POZAMACICZNĄ
W początkowych etapach ciąży ektopowej występują objawy typowe dla ciąży, takie jak brak miesiączkowania, powiększone i obrzmiałe piersi oraz niekorzystne samopoczucie. Standardowy test ciążowy daje w połowie wynik pozytywny, ponieważ stężenie wolnej podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej, czyli β–hCG – hormonu, na który reaguje test, wzrasta (choć znacznie słabiej) także w ciąży ektopowej. Ciąża pozamaciczna może niestety przebiegać bezobjawowo. W takim wypadku bardzo istotne jest, by udać się do ginekologa w przypadku ustania miesiączki. Odczuwanie dyskomfortu w trakcie badania brzucha może być pierwszym objawem ciąży pozamacicznej, jednak dopiero wykonanie USG pozwala jednoznacznie stwierdzić problem. Pierwsza wizyta u ginekologa podczas ciąży zawsze skupia się na sprawdzeniu miejsca zagnieżdżenia się jajeczka. Mimo, że ciąża ektopowa zdarza się rzadko, może poważnie zagrażać zdrowiu i życiu kobiety. W związku z tym niezbędne jest wczesne zdiagnozowanie problemu.
Istnieje kilka rodzajów ciąży pozamacicznej
Rodzaje ciąży pozamacicznej:
- ciąża jajowodowa – mamy z nią do czynienia w momencie implantacji komórki jajowej w obrębie jajowodu. W zależności od tego, w którym jego odcinku doszło do zagnieżdżenia się jajeczka, może dojść do poronienia trąbkowego lub pęknięcia jajowodu. W momencie, gdy płód obumiera, występuje plamienie z macicy, któremu towarzyszy jednostronny ból podbrzusza. W czasie poronienia trąbkowego pojawia się krwawienie i jednostronny ból przydatków w okolicy odbytu. Podczas podrażniania otrzewnej przez krew kobieta jest blada, ma szybsze tętno i dochodzi do częstych omdleń. Nagły ból pojawia się w momencie pęknięcia jajowodu. Towarzyszy mu rozwijający się wstrząs, będący stanem bezpośrednio zagrażającym życiu ciężarnej.
- Ciąża brzuszna – może dojść do zagnieżdżenia się jajeczka w dowolnym narządzie jamy brzusznej. Głównym objawem tego rodzaju ciąży pozamacicznej jest ból w podbrzuszu, któremu często towarzyszą nudności, wymioty, zaparcia i biegunki.
- Ciąża jajnikowa – jajeczko zagnieżdża się i rozwija w jajniku kobiety. Ten rodzaj ciąży pozamacicznej pojawia się najczęściej u kobiet, które kilkukrotnie już rodziły i zbliżają się do 40. roku życia. Objawy przypominają te, które występują podczas ciąży jajowodowej.
- Ciąża szyjkowa – zapłodnione jajo zagnieżdża się poniżej wewnętrznego ujścia macicy. Istnieje wysokie ryzyko pojawienia się silnego krwotoku. Ten rodzaj ciąży kończy się najczęściej przed końcem 20. tygodnia. U większości kobiet zauważa się krew obecną w upławach oraz nieregularne krwawienia po wcześniejszym ustaniu miesiączki.
Aby ocalić życie kobiety, należy usunąć ciążę pozamaciczną. Nadzór ginekologiczny jest niezbędny dla zapewnienia zdrowia ciężarnej. Skutkiem rezygnacji z leczenia może być ciężkie krwawienie wewnętrzne spowodowane pęknięciem jajowodu.
Z powodu ciąży pozamacicznej umiera aż 10–15% kobiet. Jak wynika z badań, na każde 100 prawidłowych ciąż zdarza się 1 pozamaciczna. Odsetek ten różni się w zależności od statusu socjoekonomicznego i rozpowszechnienia czynników ryzyka w poszczególnych krajach świata. Wzrost zapadalności na ciążę pozamaciczną odnotowuje się w krajach wysokorozwiniętych.
