Gruczolistość zewnętrzna, określana również jako endometrioza, to stan, gdy można zaobserwować obecność błony śluzowej macicy poza obszarem jamy macicy. Błona śluzowa macicy to inaczej endometrium, stąd też nazwa owej choroby.
Endometrioza należy do schorzeń długotrwałych oraz uciążliwych, co więcej nadal pozostaje ona tajemnicza dla specjalistów. Mimo wieloletnich badań wiele zagadnień z nią związanych nadal nie zostało do końca wyjaśnionych. Dotyczy to również samych objawów endometriozy, które mogą różnić się w zależności od wielu czynników. Co więcej, udokumentowane są przypadki, gdy gruczolistość zewnętrzna przebiegała bezobjawowo.
Choroba ta określana może być jako endometrioza, gruczolistość lub wędrująca śluzówka macicy. W prawidłowym cyklu menstruacyjnym błona śluzowa narasta przez okres 3 tygodni, aby następnie złuszczyć się przy miesiączce. Przy nieprawidłowościach dochodzi do przedostania się komórek do jajowodów przy złuszczaniu się błony, w wyniku pomyłki organizmu. Następnie komórki błony przenikają do jamy brzusznej, z której wędrują po całym ciele. Po dotarciu do celu dochodzi do ich trwałego zakotwiczenia. Same wszczepy wykazują tendencję do powiększania i rozrastania przez okres wielu lat. Z uwagi na to komórki błony śluzowej macicy mogą dostać się do jajników, ścian pęcherza czy też jelit. To właśnie miejsce zakotwiczenia się wędrujących komórek błony śluzowej stanowi podstawę do podziału postaci klinicznych gruczolistości zewnętrznej.
Wśród najczęstszych zmian o charakterze endometriotycznym należy wymienić:
- endometrium znajdujące się w obszarze mięśnia macicy, określane jako adenomyosis;
- w bliźnie po cięciu cesarskim — w tym przypadku komórki błony śluzowej umiejscowione są w bliźnie skórnej w efekcie zabiegu towarzyszącego porodowi operacyjnemu;
- torbiele endometrialne — w nich ściany wyścielone są komórkami błony śluzowej, która zgodnie z cyklem złuszcza się, a krew zostaje uwięziona w obrębie samych torbieli. Innymi nazwami są torbiele smołowe albo torbiele czekoladowe;
- endometriozę głęboko naciekającą — zgrubienia o charakterze złożonym, w których wyróżnić można komórki tkanek włóknisto-mięśniowych, tłuszczowych i, oczywiście, endometrialnych;
- wszczepy o charakterze powierzchownym — występują w jajnikach oraz otrzewnej.
Na endometriozę chorują głównie kobiety w wieku rozrodczym, ale zdarzają się wyjątki
Przebieg schorzenia wiąże się z faktem, że wędrujące komórki zachowują część właściwości, jakie posiada błona śluzowa macicy. W efekcie dochodzi do gromadzenia się krwi we wszczepach, a następnie do złuszczenia się ich przy menstruacji. Brak tu jednak jest naturalnego ujścia dla krwi i zostaje ona w jamie brzusznej, tworząc zrosty. Z każdym kolejnym cyklem dochodzi do ich powiększenia się.
Endometrioza może być niebezpieczna dla zdrowia, a także prowadzić do całkowitej niepłodności
W grupie osób, które najczęściej dotyka endometrioza, znajdują się kobiety w wieku rozrodczym. Jak pokazują badania gruczolistość zewnętrzna dotyka od 7 do 15% miesiączkujących kobiet. Jednocześnie znane są przypadki, gdy stwierdzano je u dziewcząt przed pierwszą miesiączką oraz pań w okresie pomenopauzalnym. Co więcej, zdarzyło się wykryć endometriozę u mężczyzn, którzy poddani zostali leczeniu hormonalnemu w wyniku raka gruczołu krokowego. Jeśli chodzi o endometriozę w bliźnie po cięciu cesarskim, to pojawia się ona w 0,03–0,4% przypadków. Jak widać, odsetek ten nie jest wysoki, chociaż ze względu na to, że cesarskie cięcie jest coraz częściej wykonywane, to i ten rodzaj endometriozy może zacząć występować z większą częstotliwością.
Gruczolistość zewnętrzna, określana również jako endometrioza, to stan, gdy można zaobserwować obecność błony śluzowej macicy poza obszarem jamy macicy. Błona śluzowa macicy to inaczej endometrium, stąd też nazwa owej choroby.
Należy pamiętać, że choroba ta jest niebezpieczna dla zdrowia z uwagi na silny ból, który towarzyszyć może dużym zrostom. Dla przykładu jeśli dojdzie do osadzenia się komórek w jajowodach lub jajnikach dojść może do ich uszkodzenia prowadzącego do niepłodności. Endometrioza nie powinna jednak być zagrożeniem dla życia.
Chociaż komórki wędrujące zachowują pewne cechy nowotworowe to nowotworem gruczolistość zewnętrzna nie jest. Komórki te wywołują miejscowy stan zapalny, a organizm nie potrafi ich unieszkodliwić (podobnie jest w przypadku nowotworu, z którym to organizm sobie nie radzi). Co więcej, nagromadzone komórki błony śluzowej wykazują tendencję do zbijania się w guzy, które wytwarzają własną sieć naczyń krwionośnych — umożliwia ona im odżywianie się.
