Niedodma płuc – czym charakteryzuje się ta choroba i jak można sobie z nią radzić?

Niedodma płuc - czym charakteryzuje się ta choroba i jak można sobie z nią radzić?

Niedodma płuc to stan chorobowy, w którym pewne obszary płuc nie są wypełniane powietrzem w optymalny sposób. W związku z tym nie biorą udziału w procesie oddychania. Objętość niedodętej części płuca staje się mniejsza, niż w warunkach fizjologicznych, a więc przy zdrowym organizmie. Tkanka płucna dotknięta niedodmą nie może brać udziału w procesie wymiany gazowej — nie może do niej dotrzeć tzw. powietrze oddechowe i w efekcie krew, która przepływa przez naczynia mające za zadanie zaopatrywać pęcherzyki objęte niedodmą nie ulega utlenowaniu. Doprowadzić to może do zmniejszenia się utlenowania całej krwi i stać się powodem rozwoju sinicy. Pierwszym symptomem niedodmy płuc jest spłycony oraz przyspieszony oddech. Jeśli już w tym momencie dokona się diagnostyki (badania radiologicznego), to bez problemu uda się postawić prawidłową diagnozę.

Jak pokazują badania, całkowita bezpowietrzność miąższu płuc jest efektem zamknięcia się oskrzela, którego zadaniem jest doprowadzić powietrze do określonego fragmentu miąższu płucnego. W części przypadków niedodma spowodowana jest uciskiem, który jest skutkiem obecności płynu w jamie opłucnowej — wtedy ma się do czynienia z niedodmą z ucisku. Niekiedy za tę chorobę odpowiedzialne stają się inne zmiany, które uciskają na miąższ płucny.

Niedodma płuc może występować w różnych odmianach

W ramach systematyki niedodmy płucnej uwzględniono podział opierający się na pierwotnej przyczynie choroby. Wyróżnia się:

  • Niedodmę pierwotną — głównie spotykana u niemowląt, a w szczególności u wcześniaków, niekiedy dotyka również osób dorosłych z ciężką niewydolnością oddechową. Ten rodzaj niedodmy występuje znacznie rzadziej i jest on efektem niedoboru surfaktantu. W przypadku noworodków przy niedodmie ma się do czynienia z zespołem błon szklistych.
  • Niedodmę wtórną — może zostać spowodowana poprzez zamknięcia światła oskrzela przez nowotwór, gęstą wydzielinę lub ciało obce. U dorosłych osób najczęściej jest ona efektem nagromadzenia się powietrza albo płynu wysiękowego w jamie opłucnej. Ucisk może być efektem takich zjawisk jak ucisk z zewnątrz tkanki płucnej przez płyn w jamie opłucnej. Może być spowodowany również przez upośledzenie czynności samej przepony lub zator płuca.

Nie w każdym przypadku niedodma płuc obejmuje ich całe płaty

Specjaliści dzielą niedodmę płucną na 4 typy:

  1. Niedodma retrakcyjna.
  2. Kompresyjna — jest ona skutkiem ucisku na płuco, więc do jej przyczyn zaliczają się: odma samoistna, stany po zabiegach operacyjnych na obszarze nadbrzusza, guzy nowotworowe, płyn zbierający się w jamie opłucnej, uszkodzenie nerwu przeponowego, zmniejszenie ruchomości przepony oraz bóle pojawiające się w obszarze jamy brzusznej.
  3. Niedodma uogólniona, czyli rozsiana.
  4. Resorpcyjna — jej przyczyną jest zaczopowanie pęcherzyków płucnych. W efekcie tego uniemożliwione zostaje przedostanie się powietrza do dystalnego odcinka płuc. To sprawia, że powietrze tam nagromadzone musi zostać wchłonięte — same pęcherzyki płucne ulegają zapadnięciu. Obszar zajęty chorobą pozostaje uzależniony od stopnia, w jakim zaczopowane są pęcherzyki. Może więc dotyczyć jednakowo całego płuca, jego płata albo tylko jego wybranych segmentów. Zazwyczaj do tego typu niedodmy dochodzi po operacjach płuca. Oprócz tego zdarza się, że jest ona powikłaniem rozstrzenia płuc, nowotworu, przewlekłego zapalenia oskrzeli albo astmy oskrzelowej.

Zmiany chorobowe przy niedodmie mogą doprowadzić do zmniejszenia objętości powietrza w miąższu płucnym jedynie w małym fragmencie płata, ale mogą także dotyczyć całego płuca. Dzieje się tak, gdy płuco nie może swobodnie rozprężyć się w trakcie procesu oddychania — ulega wtedy zapadnięciu pod wpływem wywołanego ucisku.

Zamknięcie oskrzela może nastąpić wskutek rozrostu guza nowotworowego lub pojawienia się przeszkody w postaci ciała obcego. Gdy nastąpi całkowite zamknięcie światła oskrzela, będącego główną drogą przepływu powietrza do płuc, może dojść do niedodmy. W takich okolicznościach niedodma płuc pojawia się po około kilkunastu godzinach, gdy całe zgromadzone wcześniej powietrze zostanie już zresorbowane z dróg oddechowych.