Nasi przodkowie żyli prościej, może biedniej, ale ma się wrażenie, że… zdrowiej! Poziom odejścia współczesnej cywilizacji od natury jest zatrważający. Tym bardziej cieszy fakt, że coraz więcej ludzi „budzi się” i powraca np. do ziołolecznictwa. Wzrasta m.in. zainteresowanie adaptogenami – czym są i jakie mają właściwości? Jakie rośliny uznaje się za adaptogeny? Czy są bezpieczne?
Niewiele jest osób na tyle odpornych psychicznie i fizycznie, aby opierać się destrukcyjnemu wpływowi współczesnych czynników środowiskowych. Owszem, są tacy, na których np. stres działa motywująco. Ale jednak dla większość z nas stres to czynnik niszczący – sieje spustoszenie w ludzkim ciele. Nawet nie jesteśmy świadomi, jak wiele zaburza procesów. Już ekspozycja na jedną sytuację ostrego stresu jest w stanie dokonać zmian na poziomie komórkowym i przyczynić się do uruchomienia procesu nowotworowego… Jeżeli w ramach wsparcia wolisz coś innego niż zioła i ekstrakty roślinne, zobacz, co jeszcze potrafi uchronić organizm przed negatywnymi skutkami stresu: https://zdrowersi.pl/suplementy-na-stres-177.
Adaptogen – co to jest?
Termin wszedł do obiegu w roku 1947 w dziedzinie toksykologii. Był potrzebny do nazwania substancji pozyskiwanych z roślinnych ekstraktów, które wykazują zdrowotne korzyści dla organizmów ludzkich. Związki te pozwalają adaptować się człowiekowi do sytuacji trudnych, stresowych, wymagających pomocy w utrzymaniu homeostazy.
Jak działają adaptogeny?
Adaptogeny dokonują w organizmie zmian morfologicznych, biochemicznych i fizjologicznych. Odbywa się to na poziomie komórkowym i narządowym. Najbardziej „widocznym” działaniem jest stymulacja rdzenia nadnerczy – produkowane w nich neurohormony odgrywają niesłychanie ważną rolę w odpowiedzi organizmu na stres: pomagają mu przystosowywać się do trudnych warunków środowiskowych i unikać przeciążeń. Prace badawcze wskazują też na szereg innych właściwości adaptogenów:
– antydepresyjne (poprawa nastroju, samopoczucia, podniesienie motywacji i produktywności w działaniu),
– antyoksydacyjne (niwelowanie nadmiaru wolnych rodników – spowolnienie procesów starzenia się oraz ochrona przed destrukcyjnym wpływem stresu oksydacyjnego),
– hepatoprotekcyjne (chroniące i odtruwające wątrobę),
– hypoglikemiczne (obniżanie stężenia glukozy we krwi),
– immunomodulacyjne (pobudzanie układu immunologicznego, szybsze zdrowienie),
– neuroprotekcyjne (obniżenie napięcia, nerwowości i uczucia niepokoju),
Stosowanie adaptogenów umożliwia również: powrót do sprawności seksualnej, usprawnianie procesów poznawczych (sprawniejsze myślenie, kojarzenie i zapamiętywanie, lepszą koncentrację), przywrócenie sił witalnych, wzmocnienie mięśni.
Przykłady adaptogenów i ich zalet
Zainteresowanie tymi prozdrowotnymi roślinami wciąż wzrasta. Warto wiedzieć, które rośliny zaliczane są do grona adaptogenów i jakie są zalety ich stosowania:
– aralia mandżurska(Aralia mandschurica) poprawia potencję i wytrzymałość fizyczną. Pomaga przy wyczerpaniu nerwowym i fizycznym, również przy depresji. Wzmacnia układ sercowo-naczyniowy.
– bakopa drobnolistna (Bacopa monniera) – wspomaga pracę mózgu, m.in. myślenie, koncentrację, zapamiętywanie. Chroni przed stresem. Wykazuje silne działanie na bakterię E.coli. Znajdziesz ją pośród preparatów na poprawę pamięci: https://zdrowersi.pl/tabletki-na-poprawe-pamieci-174.
– bazylia poświęcona (Ocimum sanctum),
– brodziuszka wiechowata (Andrographis paniculata) – ma potwierdzone badaniami działanie immunomodulujące i przeciwnowotworowe. Chroni wątrobę przed toksynami, m.in. Przed jedną z najsilniejszych hepatotoksyn – paracetamolem!
– cytryniec chiński (Schizandra chinensis) – podnosi poziom dopaminy – redukuje zmęczenie fizyczne i psychiczne, ogranicza głód, poprawia widzenie o zmroku. Chroni wątrobę. Ma udowodnione działanie antynowotworowe (dot. Żołądka i jelit). Reguluje poziom cukru, obniża poziom cholesterolu. Działa hamująco na rozwój gronkowca złocistego, pałeczek ropy błękitnej i duru brzusznego.
– eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus) – więcej energii i sił do działania, wzrost masy mięśniowej, poprawa kondycji układu nerwowego, zwiększona odporność na infekcje bakteryjne i wirusowe oraz niekorzystne warunki środowiskowe (przepracowanie, wyczerpanie, hałas, wahania temperatur), wsparcie rekonwalescencji po zdarzeniach chirurgicznych. Szczególnie zalecany przy zaburzeniach układu nerwowego (przy depresji, neurozach i nerwicach) i po chemioterapiach, ponieważ związki aktywne niwelują szkodliwość toksyn zawartych we wlewach, dzięki czemu łagodzą spustoszenie, jakie dokonuje się w organizmie po poddaniu go chemioterapii. Chroni zdrowe komórki.
– lukrecja gładka i lukrecja chińska(Glycyrrhiza glabra i Glycyrrhiza uralensis)- zawarta w nich substancja aktywna zwiększa poziom energii, chroni przed stresem. Działa przeciwzapalnie, hepatoprotekcyjnie (odnawia komórki wątroby po uszkodzeniach i zakażeniach wirusowych). Pomaga przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Skuteczna przy nieżytach dróg oddechowych – działa wykrztuśnie. Neutralizuje toksyny, reguluje poziom glukozy we krwi.
– różeniec górski (Rhodiola rosea) – chroni komórki podczas chemioterapii, zwiększa siłę mięśniową, pomaga przy przeciążeniu fizycznym i psychicznym. Działa przeciwstresowo i przeciwdepresyjnie. Ma korzystny wpływ na pracę mięśnia sercowego.
– traganek błotnisty (Astragalus membranaceus) – m.in. hamuje proces starzenia się komórek
– szczodrak krokoszowaty (Rhaponticum carthamiodes) – pomaga przy problemach z erekcją, pomocny przy rekonwalescencji po długich chorobach. Działanie anaboliczne umożliwia przyrost masy mięśniowej.
– wąkrotka azjatycka (Centella),
– witania ospała (Withania somnifera) – łagodzi liczne objawy stresu i niweluje jego niszczące działanie na organizm.
– wszechlek żeń-szeń (Panax ginseng) – liczne badania dowodzą poprawy samopoczucia, sprawności fizycznej i różnych parametrów przemiany materii. Poza tą rośliną związki podnoszące wydolność znajdują się w wielu bezpiecznych preparatach – zobacz jakich: https://zdrowersi.pl/suplementy-na-energie-179
– żeń-szeń pięciolistny (Gynostemma pentaphyllum) – wykazuje liczne i szerokie działanie: antyoksydacyne, przeciwbólowe i przeciwzapalne, regulujące ciśnienie krwi, obniżające cholesterol i poziom glukozy wzmacniające układ immunologiczny i nerwowy (wycisza, łagodzi napięcie).
Czy jest jakieś ryzyko?
Adaptogeny należą do bardzo bezpiecznych związków aktywnych: nie wykazują działania toksycznego (lub niewielkie), nie uzależniają.
Mając świadomość, jak bardzo przeciążeni jesteśmy, jak wzrasta liczba chorób cywilizacyjnych a słabnie odporność, jak mało odżywcze jedzenie spożywamy, warto swoją świadomość zwrócić ku możliwościom, jakie daje nam natura. Związki tkwiące z roślinach adaptogennych dają nam realną szansę na ochronę organizmu przed zgubnym wpływem wielu czynników środowiskowych. Po wiele innych rad, jak naturalnie (np. przy pomocy ziół) radzić sobie z wieloma schorzeniami zapraszamy na zdrowersowy blog: https://zdrowersi.pl/blog.
Źródła:
- Tadeusz Wolski, Tomasz Baj, Agnieszka Ludwiczuk, Magdalena Sałata, Kazimierz Głowniak
Surowce roślinne o działaniu adaptogennym oraz ocena zawartości adaptogenów w ekstraktach i preparatach otrzymanych z rodzaju Panax, (w): „Postępy Fitoterapii”, 2/2009, s. 77-97, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/2639,surowce-roslinne-o-dzialaniu-adaptogennym-oraz-ocena-zawartosci-adaptogenow-w-ek.html, 13.02.2023.
