Za zapalenie dziąseł często odpowiedzialna jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, która sprzyja tworzeniu się płytki nazębnej. Nie zawsze jednak higiena wiąże się z zapaleniem dziąseł — zapalenia te stanowią dużą grupę chorób, które mogą mieć różne podłoże. Niektóre z nich pozostają efektem chorób całego organizmu lub przyjmowanych leków. Niekiedy za rozwój zapalenia odpowiedzialne są mechaniczne uszkodzenia dziąseł. Z uwagi na to warto przyjrzeć się poszczególnym grupom przyczyn powstawania zapaleń dziąseł.
Wiele z chorób ogólnoustrojowych wywiera wpływ na stan dziąseł oraz uzębienia. Wśród chorób, które najczęściej mają wpływ, są: anoreksja, cukrzyca, bulimia oraz białaczka. Z tych czterech chorób to bulimia powoduje największe spustoszenie w śluzówce dziąseł — kwas z treści żołądkowej, który dostaje się do ust podczas wymiotów, uszkadza strukturę błony śluzowej, trawiąc ją. W efekcie pojawiają się wżery, niekiedy bardzo głębokie, które osłabiają dziąsła i prowadzą do przekrwienia oraz opuchlizny. Innymi chorobami mającymi wpływ na zdrowie dziąseł są AIDS, niedokrwistość oraz choroby nowotworowe. Wszystkie one łączą się ze znacznym obniżeniem odporności organizmu na zakażenia.
Brak odpowiednich witamin również osłabia dziąsła, zwłaszcza jeśli chodzi o witaminy z grupy B oraz C. Niedożywienie powoduje brak witamin i minerałów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ich brak sprzyja rozwojowi schorzeń na drodze ogólnego osłabienia.
Nie bez znaczenia jest również ogólny stan zdrowia, w tym zmiany dotyczące równowagi hormonalnej. Wiele sytuacji, gdy gospodarka hormonalna ulega zmianie, wpływa na stan dziąseł. Wśród nich najbardziej oddziałujące są: dojrzewanie, okres ciąży i karmienia oraz menopauza. Okresy te charakteryzują się ogólnym osłabieniem organizmu i w efekcie także zwiększonym ryzykiem pojawienia się chorób dziąseł.
Przyczyny zapalenia dziąsła mają związek z przyjmowanymi lekami oraz ogólnym stanem jamy ustnej
Część z przyjmowanych leków również wywiera wpływ na stan zdrowia jamy ustnej — wśród tych, które oddziaływają najmocniej, są: leki na padaczkę, preparaty stosowane do zwalczania chorób układu krążenia (w tym leki na nadciśnienie tętnicze), blokery kanału wapniowego oraz cefalosporyny — czyli antybiotyki. Na zdrowiu dziąseł mocno odbijają się także doustne środki antykoncepcyjne.
Wpływ leków na jamę ustną przeważnie wynika z oddziaływania śliny, której skład decyduje o szybkości, z jaką odkłada się kamień nazębny, dla przykładu przy kwaśnym odczynie śliny o wiele łatwiej pojawia się próchnica, jednak brak jest kamienia. Kwaśny odczyn rozpuszcza złogi oraz uniemożliwia ich odkładanie się na zębach. Przy zasadowym odczynie sytuacja jest odwrotna: trudniej jest o ogniska próchnicy, natomiast kamień łatwiej się osadza. Nie można w takich sytuacjach zapominać o dokładnym i regularnym myciu zębów i całej jamy ustnej.
Uszkodzenia mechaniczne mogą pojawić się po spożyciu tzw. twardego jedzenia albo stanowić efekt nadmiernie mocnego szczotkowania zębów. Przeważnie ani szczotkowanie zębów, ani twarde jedzenie nie powinno wywierać wpływu na powstanie choroby, jednak jeśli higiena jest nieodpowiednia i pojawia się osad oraz kamień nazębny, może dojść do rozwoju schorzenia.
Wielokrotnie wspominano już o higienie jamy ustnej — jest tak z uwagi na to, że to właśnie ona stanowi przyczynę większości przypadków pojawiania się zapalenia dziąseł. Brak jej elementów czy niewłaściwe przeprowadzenie zabiegów prowadzi do stworzenia warunków idealnych do namnażania się bakterii.
Myjąc zęby, warto zawsze pamiętać o takich etapach, jak:
- częste szczotkowanie zębów;
- odpowiednie ruchy szczoteczką do zębów;
- korzystanie z nici dentystycznej;
- używanie płynów do higieny jamy ustnej.
Wśród innych czynników mających wpływ na stan zdrowia dziąseł należy wymienić używki, a przede wszystkim palenie papierosów. Brzemienne w skutkach może być również nadużywanie alkoholu. Wymienione substancje wpływają na układ immunologiczny oraz osłabiają zdolności obronne organizmu przed bakteriami. Używki te często łączą się z obniżeniem dbałości o higienę jamy ustnej i mniejszą higienę osobistą.
Według lekarzy przyczyną zapalenia dziąseł mogą być również wady zgryzu
Wady zgryzu i ich wpływ na choroby przyzębia stanowią przedmiot sporów wśród wielu dentystów. Część lekarzy stomatologów uważa, że wady zgryzu odgrywają znaczną rolę przy rozwoju chorób dziąseł. Ortodonci jednak uważają, że brak jest związku pomiędzy wadami zgryzu a powstawaniem chorób. Jednocześnie widzą oni związek pomiędzy krzywymi zębami a trudnościami w utrzymaniu ich w czystości — duża ilość zakamarków sprzyjać może gromadzeniu się osadów oraz szybszemu przyrostowi kamienia nazębnego. Również zbyt luźne uzębienie, czy wręcz braki w nim, nie pozostają bez wpływu na zdrowie dziąseł. Przy luźnym rozstawieniu może dochodzić do podrażnień na tle spożywania twardych pokarmów — mechaniczne uszkodzenia nie mogą być lekceważone. W takiej sytuacji najrozsądniejsze jest poradzenie się specjalisty, czy istnieje konieczność wstawienia implantu, protezy, czy też ściągnięcia zębów przy pomocy aparatu ortodontycznego.
Również aparaty ortodontyczne i protezy podejrzewane były o związek ze stanami zapalnymi dziąseł — dyskusje odnośnie do tego wciąż trwają u specjalistów. Jak pokazują najnowsze badania, problem tkwi w źle dobranej protezie albo niewłaściwym aparacie ortodontycznym. Jeśli jednak pozostają one dobrze dopasowane, a zęby starannie czyszczone, to nie powinno być żadnych kłopotów związanych z zapaleniami dziąseł.
Za zapalenie dziąseł często odpowiedzialna jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, która sprzyja tworzeniu się płytki nazębnej. Nie zawsze jednak higiena wiąże się z zapaleniem dziąseł — zapalenia te stanowią dużą grupę chorób, które mogą mieć różne podłoże.
Warto pamiętać, że na początkowych etapach zapalenie dziąseł nie będzie stanowić większego zagrożenia — daje się je łatwo leczyć oraz po usunięciu przyczyny pojawienia się choroby zazwyczaj dochodzi do przyspieszenia powrotu do zdrowia dziąseł. Jeśli jednak leczenie będzie przeprowadzone w niewłaściwy sposób czy wręcz w ogóle nie zostanie ono podjęte, to niemal za każdym razem dochodzi do rozwoju zapalenia przyzębia oraz parodontozy. W efekcie może dojść nawet do wypadania zębów — dlatego też należy zawsze pamiętać o właściwej higienie jamy ustnej.
