Cała prawda o cichym zabójcy, jakim jest nikotyna zawarta w papierosach

Już od blisko ćwierćwiecza wiadomo, że nikotyna zawarta w papierosach jest środkiem równie uzależniającym, jak alkohol czy narkotyki. Jednak mimo tego, że wpływ palenia tytoniu na organizm człowieka został dokładnie przebadany i funkcjonuje on powszechnie w świadomości społecznej, to skuteczna walka z nikotynizmem pozostaje nadal dużym wyzwaniem.

Concept of harm of smoking, cigarettes, close up

Uzależniające i toksyczne alkaloidy

Nikotyna należy do grupy alkaloidów, naturalnie występujących w przyrodzie związków organicznych, pochodzenia roślinnego, których głównym składnikiem jest azot. Największe jej stężenie zawierają korzenie i liście tytoniu.

Do grupy tej należą też substancje silnie uzależniające o działaniu narkotycznym jak, chociażby kokaina czy opium. Nie wszystkie jednak alkaloidy są szkodliwe. W medycynie wykorzystuje się z powodzeniem właściwości cytyzyny, kodeiny, chininy, czy morfiny. Oczywiście przy zastosowaniu dawek terapeutycznych.

Mechanizm działania nikotyny

Podstępne działanie nikotyny zawartej w palącym się papierosie polega na tym, że jej katastrofalnych skutków, jakie wywiera na organizm, nie widać od razu. Za to od razu, bo zaledwie po siedmiu sekundach, odczuwalne są doznania związane z jej zażyciem. Tyle czasu potrzebuje, aby pokonać kolejne odcinki i dotrzeć do płuc, serca, aorty, mózgu. Biologiczny okres półtrwania nikotyny w mózgu wynosi około dwóch godzin.

Nikotyna łączy się z receptorami zwojów układu nerwowego, ośrodkowego układu nerwowego oraz nadnerczy. Powoduje wydzielanie adrenaliny. Dzięki temu osoba paląca nie odczuwa głodu, łaknienia i bólu. Zwiększa się przy tym ciśnienie krwi, tętno, źrenice stają się szersze.

Wpływ palenia papierosów na organizm człowieka

Lista schorzeń, wywołanych przez palenie tytoniu jest naprawdę długa. Wynika to z występowania w nim około czterech tysięcy substancji toksycznych. Niektóre badania wykazały również rakotwórczy charakter samej nikotyny – oto wybrane jednostki chorobowe:

  • choroby nowotworowe,
  • astma i niewydolność płucna,
  • przewlekłe zapalenie oskrzeli,
  • gruźlica,
  • grypa,
  • choroba wieńcowa serca,
  • choroby układu pokarmowego, w tym owrzodzenie żołądka i dwunastnicy,
  • schorzenia jamy ustnej jak paradontoza, próchnica, zapalenie dziąseł,
  • choroby skóry
  • choroby oczu jak zwyrodnienie plamki żółtej czy zapalenie spojówek.

Społeczne koszty palenia papierosów

Wpływ używek na społeczeństwo i gospodarkę jest wielowymiarowy. Zaczyna się od kosztów osobistych, w postaci stałych wydatków na papierosy, często kosztem innych ważniejszych potrzeb palacza i jego rodziny. Jednak to nie wszystko.

Koszty palenia tytoniu ponosi całe społeczeństwo. Szacuje się, że w Polsce codziennie umiera około dwustu palaczy papierosów. A samo leczenie tylko chorych na raka płuc, szacuje się na około pół miliarda złotych rocznie.

Bibliografia:

  • H.P. Rang i in., Farmakologia kliniczna. 2001. Lublin, Wydawnictwo Czelej s. 613-618.
  • Szarejka G., Kwiatkowska D. 1997. Metabolizm nikotyny – mechanizm i kliniczne efekty toksycznego działania. Post. Hig. Med. Dośw. Nr 51 (1), s. 23-38.