Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą (o podłożu autoimmunologicznym) dotyczącą tkanki kostnej. Należy pamiętać, że w leczeniu tego schorzenia oprócz farmakoterapii może pomóc również odpowiednia dieta. Dzięki zastosowaniu właściwych nawyków żywieniowych często dochodzi do długotrwałej remisji choroby. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów dietą? Czego unikać w swoim codziennym menu?
Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy
Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów i jak się objawia? Do symptomów tego schorzenia zalicza się ból oraz obrzęk stawów. Najczęściej choroba zajmuje stawy rąk i stóp. Ponadto ból jest najintensywniejszy w godzinach porannych. Zazwyczaj występuje wraz z uczuciem sztywności stawów, które może trwać od kilku minut do kilku godzin. Innymi objawami RZS są4:
- obniżony nastrój,
- suchość jamy ustnej oraz oczu,
- uczucie ogólnego zmęczenia i osłabienia.
Dodatkowo nad stawami mogą powstać tzw. guzki reumatoidalne4.
Reumatoidalne zapalenie stawów – dieta i jej znaczenie w przebiegu choroby
Osoby cierpiące na to schorzenie często sięgają po maść na reumatoidalne zapalenie stawów. Warto jednak pamiętać, że dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów ma również ogromne znaczenie. Zdecydowanie powinna ona mieć charakter odżywczy i przeciwzapalny. W skomponowaniu odpowiedniego menu można udać się po pomoc do dietetyka klinicznego. W przypadku gdy pacjent jest narażony na utratę masy ciała, trzeba zastosować dietę odżywczą wysokoenergetyczną. Natomiast u osób otyłych koniecznością staje się spożywanie produktów niskokalorycznych o wysokiej gęstości odżywczej, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększa poziom cytokin prozapalnych2.
Reumatoidalne zapalenie stawów – dieta. Jakich produktów unikać?
Choroby związane z tkanką łączną mają podłoże autoimmunologiczne. Z tego powodu istotą jest powiązanie diety z generowaniem faktorów prozapalnych, a także eliminacja bądź ograniczenie żywności bogatej w związki wywołujące zwiększenie wytwarzania cytokin prozapalnych. Należy więc zmniejszyć spożywanie tłustych mięs i wędlin, serów żółtych, pleśniowych, topionych oraz wysokoprzetworzonej żywności. Wszystko przez obecne w tych produktach nasycone kwasy tłuszczowe, które wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie układu krążenia, oraz kwasy omega-6 utrudniające działanie kwasów omega-35.
Pacjenci chorujący na reumatoidalne zapalenie stawów nie powinni stosować oleju sojowego, ryżowego, słonecznikowego, pestek słonecznika ze względu na obecność kwasów omega-6. Związki te są potrzebne organizmowi, jednak dostarczanie ich w nadmiernej ilości prowadzi do zaburzenia równowagi między kwasami omega-3 i omega-6. To z kolei przyczynia się do wytwarzania prozapalnych prostaglandyn5.
Chorzy na RZS muszą również ograniczyć spożycie alkoholu, ponieważ w połączeniu z lekami często wywołuje poważne uszkodzenia w przewodzie pokarmowym5. Co więcej, należy także zminimalizować ilość soli w posiłkach. Jej nadmierna podaż do organizmu zwiększa ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów, w szczególności u palaczy3.
Jaka dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?
Właściwie dobrania terapia żywieniowa często poprawia stan zdrowia u pacjentów z RZS. Warto wypróbować dietę wegańską, wegetariańską oraz śródziemnomorską, które wykazują korzystny wpływ na samopoczucie chorych, a także redukują symptomy RZS i hamują procesy zapalne. Codzienne menu pacjentów z RZS powinno być bogate w kwasy omega-3, ponieważ wykazują one działanie przeciwzapalne. Ponadto zaleca się spożywanie sporych ilości warzyw i owoców zawierających witaminy o działaniu przeciwutleniającym (wit. A, E, C). Warto mieć na uwadze fakt, iż reumatoidalne zapalenie stawów często jest związane z wystąpieniem osteoporozy. Z tego powodu należy suplementować także witaminę D1.
Bibliografia:
- Fitacz N., Nowak B. & Marcinkiewicz J. (n.d.), Wpływ diety na przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów.
- Pattison Harrison, Symmons, The role of diet in susceptibility to rheumatoid arthritis: a systematic review, J Rheumatol. 2004 Jul;31(7):1310-9.
- Johanna Sigaux, Luca Semerano, Guillaume Favre, Natacha Bessis, Marie-Christophe Boissier, Salt, inflammatory joint disease, and autoimmunity, 2018, 411-416, ISSN 1297-319X.
- Bryl E., Witkowski J., Układ odpornościowy a reumatoidalne zapalenie stawów, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2008.
- Sylwia Gugała-Mirosz, Dieta RZS w punktach; Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, IŻŻ, (dostęp: 13.03.2022) https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-kostno-stawowego/dieta-rzs-w-punktach-
- https://athleticfestival.pl/ranking-najlepszych-suplementow-na-stawy/
