Zespół Hornera wynika z przerwania dopływu nerwu współczulnego do oka i charakteryzuje się klasyczną triadą zwężenia źrenicy (miosis), częściowego opadania powieki (ptosis) i utraty potliwości twarzy (anhidrosis).
Inne nazwy zespołu Hornera to zespół Bernarda-Hornera i zespół Von Passowa.
Zespół Hornera – co to jest?
Zespół Hornera jest rzadkim schorzeniem, które wpływa na nerwy oka i twarzy. Wynika on z zaburzenia nerwów współczulnych zaopatrujących oko. Występuje triada następujących objawów:
- Częściowe opadanie powieki (opadanie górnej powieki).
- Mioza (zwężenie źrenic) prowadząca do anizokorii (różnica w wielkości źrenic).
- Niedotlenienie twarzy (brak pocenia się).
Etapy diagnozy zespołu Hornera rozpoczynają się od badania fizykalnego. Jeśli podejrzewa się zespół Hornera, przeprowadzony zostanie test kropli do oczu w celu porównania reakcji obu źrenic. Po stwierdzeniu, że objawy są wynikiem uszkodzenia nerwów, zostaną przeprowadzone dalsze badania, takie jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, prześwietlenia rentgenowskie, badania krwi i / lub badanie moczu w celu znalezienia przyczyny uszkodzenia.
Zespół Hornera może rozwinąć się w wyniku uszkodzenia w dowolnym punkcie szlaku współczulnego. Nieprawidłowości stwierdzane u wszystkich pacjentów, niezależnie od poziomu przerwania, obejmują następujące:
- Łagodne do umiarkowanego opadanie powieki, spowodowane odnerwieniem współczulnie kontrolowanego mięśnia Müllera.
- Nieznaczne uniesienie dolnej powieki (opadanie powieki do góry nogami), spowodowane odnerwieniem mięśnia dolnej powieki (analogicznie do odnerwienia mięśnia Müllera w górnej powiece).
- Mioza i opóźnienie rozszerzenia, gdzie rozszerzenie źrenic po bodźcach psychosensorycznych jest wolniejsze w źrenicy dotkniętej chorobą niż w źrenicy nie dotkniętej chorobą.
Przyczyny zespołu Hornera
Zespół Hornera może być spowodowany dowolnym przerwaniem zestawu włókien nerwowych, które rozpoczynają się w części mózgu zwanej podwzgórzem i przemieszczają się do twarzy i oczu. Te włókna nerwowe są zaangażowane w pocenie się, źrenice oczu oraz mięśnie górnej i dolnej powieki.
Uszkodzenie włókien nerwowych może wynikać z:
- Uszkodzenia tętnicy szyjnej, jednej z głównych tętnic prowadzących do mózgu
- Uszkodzenia nerwów u podstawy szyi zwanych splotem ramiennym
- Migreny lub klasterowych bólów głowy
- Udar, guz lub inne uszkodzenie części mózgu zwanej pniem mózgu
- Guz lub infekcja w górnej części płuca, między płucami i szyją
- Zastrzyki lub operacja wykonana w celu przerwania włókien nerwowych i złagodzenia bólu (sympatektomia)
- Uraz rdzenia kręgowego
- W rzadkich przypadkach zespół Hornera występuje od urodzenia. Stan ten może objawiać się brakiem koloru (pigmentacji) tęczówki (kolorowej części oka).
Objawy zespołu Hornera
Objawy zespołu Hornera mogą obejmować:
- Zmniejszone pocenie się po dotkniętej stronie twarzy
- Opadająca powieka (opadanie powieki)
- Zagłębianie się gałki ocznej w twarz
- Różne rozmiary źrenic oczu (anizokoria), przy czym źrenica po stronie dotkniętej chorobą jest mniejsza.
Mogą również wystąpić inne objawy, w zależności od lokalizacji uszkodzonego włókna nerwowego. Mogą one obejmować:
- Zawroty głowy (uczucie wirowania otoczenia) z nudnościami i wymiotami
- Podwójne widzenie
- Brak kontroli i koordynacji mięśni
- Ból ramion, osłabienie i drętwienie
- Jednostronny ból szyi i ucha
- Chrypka
- Utrata słuchu
- Trudności z pęcherzem i jelitami
- Nadmierna reakcja mimowolnego (autonomicznego) układu nerwowego na stymulację (hiperrefleksja)
Leczenie zespołu Hornera
Odpowiednie leczenie zespołu Hornera zależy od jego przyczyny. Celem leczenia jest wyeliminowanie podstawowego procesu chorobowego. W wielu przypadkach nie jest jednak znane żadne skuteczne leczenie. Niezbędne jest szybkie rozpoznanie zespołu i szybkie skierowanie do odpowiednich specjalistów.
To, czy wskazana jest opieka chirurgiczna i jaki jej rodzaj jest odpowiedni, zależy od konkretnej przyczyny zespołu Hornera. Potencjalne interwencje chirurgiczne obejmują opiekę neurochirurgiczną w przypadku zespołu Hornera związanego z tętniakiem i opiekę chirurgiczną naczyniową w przypadku stanów przyczynowych, takich jak rozwarstwienie tętnicy szyjnej lub tętniak.
źródło:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29260849
